Des livres, rien que des livres. Alignés sur les étagères. Empilés au sol.Entassés sur le moindre coin de table. Toutes les pièces en regorgent. A peine la place de circuler.C'est ici, dans cet appartement bourgeois du 16e arrondissement de Paris, que Pierre-Emmanuel Dauzat a installé son bureau. Ici qu'il travaille face à son ordinateur, douze à quatorze heures par jour, à lire, traduire et préfacer les livres des autres et à écrire les siens. Le soir, il n'a qu'à traverser la rue pour rentrer chez lui. "Ma vie sociale est réduite au minimum", reconnaît-il.
A bientôt 50 ans, Pierre-Emmanuel Dauzat est l'un des traducteurs français les plus demandés.[...]
Polyglotte ? Pierre-Emmanuel Dauzat balaie le qualificatif d'un revers de main. Il ne parle aucune des langues qu'il traduit. "Même en anglais, je suis incapable de dire deux mots, assure-t-il. A part le latin et le grec, je n'ai jamais appris aucune langue étrangère. La plupart de mes contrats, je les ai signés sans connaître le moins du monde la langue que j'allais traduire. Il suffit qu'un éditeur me convainque de l'intérêt d'un livre pour que j'accepte de relever le défi. Vous ne pouvez pas imaginer dans quel état de tension je suis quand je me mets à travailler sur un texte auquel je ne comprends rien..."[...]
Sa méthode est toujours la même : allergique aux grammaires, il préfère s'"immerger" dans des dictionnaires et des livres en édition bilingue. Généralement, il ne lit pas à l'avance l'ouvrage qu'il doit traduire : "C'est indispensable pour garder une forme de spontanéité dans la traduction." Seul principe, il commence par traduire la fin : "J'ai une telle angoisse de la mort que je préfère me débarrasser de la fin dès le début", explique-t-il. [...] Ce "besoin vital de (s')exiler dans la langue des autres", il dit l'éprouver depuis toujours. | Boeken, overal boeken. Rug aan rug op de boekenplanken. Opgestapeld op de grond. In stapeltjes her en der op tafel. Alle kamers staan er tot de nok toe mee vol. Ruimte om te bewegen is er nauwelijks. Hier, in dit statige appartement in het chique zestiende arrondissement van Parijs, houdt Pierre-Emmanuel Dauzat kantoor. Hier zit hij twaalf tot veertien uur per dag achter zijn computer te werken: hij leest en vertaalt boeken en voorziet ze van een voorwoord, en hij schrijft zijn eigen boeken. 's Avonds hoeft hij maar de straat over te steken en hij is thuis. "Mijn sociale leven is tot een minimum beperkt", erkent hij. Bijna 50 is hij, en een van de meest gevraagde Franse vertalers. [...] Polyglot? Pierre-Emmanuel Dauzat wuift deze kwalificatie met een handgebaar weg. Hij spreekt geen enkele van de talen waaruit hij vertaalt. "Zelfs in het Engels kan ik nog geen twee woorden zeggen", vertelt hij. "Behalve Latijn en Grieks heb ik nooit een vreemde taal geleerd. De meeste van mijn contracten heb ik ondertekend zonder enige kennis van de brontaal in kwestie. Een uitgever hoeft mij er maar van te overtuigen dat een boek de moeite waard is en ik ga de uitdaging aan. U heeft geen idee hoe ik onder hoogspanning sta als ik begin te werken aan een tekst die ik totaal niet begrijp...". Zijn methode om de tekst te ontcijferen is altijd dezelfde: liever dan zich te verdiepen in de grammatica, waaraan hij een broertje dood heeft, dompelt hij zich onder in woordenboeken en boeken in tweetalige uitgave. In de regel leest hij het werk dat hij moet vertalen niet van tevoren: "Alleen zo kun je een bepaalde spontaniteit in de vertaling behouden." Eén principe heeft hij: hij vertaalt eerst het einde. "Ik ben zo bang voor de dood dat ik daar meteen vanaf wil zijn", legt hij uit. Deze levensnoodzakelijke behoefte om zijn toevlucht te zoeken in de taal van de anderen, zo zegt hij, heeft hij altijd al gehad. |